Οδηγός Περιφέρειας Θεσσαλίας


Κόμβος 6
Γεωγραφική Τοποθεσία:  Νομός Καρδίτσας
Νομός:  Καρδίτσας

Καππά (Καπούα): Στο μουζακιώτικο κάμπο, στο ΒΔ τμήμα του νομού, το χωριό Καππά (19χλμ. από την Καρδίτσα), χτισμένο στην κατάληξη του ορεινού όγκου της Πίνδου σε υψ. 130μ., «κουβαλά» παράδοση αιώνων. Γύρω στον 9οαι. μ.Χ. έποικοι της ιταλικής πόλης Κάπουα (πρωτεύουσα της Καμπανίας) ίδρυσαν τον οικισμό, γεγονός που ενισχύει και το όνομά του. Η θέση της αρχαίας πόλης εντοπίζεται στις θέσεις Πετριές και Δένδρα, όπου βρέθηκαν ερείπια ρωμαϊκών κτισμάτων, ενώ έχουν έρθει στο φως σε εκτεταμένη περιοχή τάφοι, νομίσματα, αγγεία και ευρήματα βυζαντινής περιόδου. Στην Α παρυφή της πόλης, στη θέση Λόγγια, βρέθηκε τμήμα πλακοστρωμένου δρόμου με κατεύθυνση προς το Φανάρι. Επίσης, σημαντικό στοιχείο αποτελεί το υδραγωγείο μεταφοράς νερού από την πηγή «Νιάζος», στο σημερινό χωριό 1,5χλμ. με υπόγειες κτιστές δεξαμενές με θόλους, συνδεμένες μεταξύ τους 2μ. κάτω από το έδαφος, σήμερα σε κατάχωση. Από το 1381 ως το 1596, σύμφωνα με εκκλησιαστικά έγγραφα και επιγραφές σε εκκλησίες και μοναστήρια, ήταν έδρα της Επισκοπής Καπούας και Φαναρίου, με πρώτο επίσκοπο τον Δαμιανό και τελευταίο επίσκοπο το νεομάρτυρα Αγ.Σεραφείμ. Μέσα στο 17οαι. έγινε μετατόπιση του οικισμού 1χλμ. Ν λόγω κάποιας επιδημίας. Τότε το όνομα από Καπούα έγινε Καππάς. Κατά τα τελευταία έτη της Τουρκοκρατίας ήταν τσιφλίκι του γιου του Αλή Πασά, Βελή, μετά το θάνατο του οποίου περιήλθε στη μητέρα του σουλτάνου, Βελιδέ Χανούμ. Το χωριό ελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό στις 18/8/1881, από τα στρατεύματα του Σπυρίδωνα Καραϊσκάκη, γιου του Γ.Καραϊσκάκη. Μετά την απελευθέρωση του 1881, αγόρασε το χωριό ο γαιοκτήμονας Χριστάκης Ζωγράφος, ο οποίος το πούλησε το 1919-20 στους κατοίκους του. Εκεί είχε το κονάκι του, δηλ. την επιστασία, που σώζεται μέχρι σήμερα και κατοικείται. Από το 1920 άρχισε η μεταφορά του χωριού στη σημερινή του θέση, 700μ. Δ-ΝΔ στους πρόποδες του βουνού Καψούνα και μέχρι το 1927 μεταφέρθηκε εδώ ολόκληρο το χωριό. Σήμερα η Καππά ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Ιθώμης του Δήμου Μουζακίου .


Στις 20/5 στον Αγ.Νικόλαο και το Δεκαπενταύγουστο, πραγματοποιείται δοξολογία στην εκκλησία και πολιτιστικές εκδηλώσεις στην πλατεία του χωριού.  Στο κέντρο του οικισμού προβάλλει η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, ενοριακός ναός. Έξω από το χωριό βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Νικολάου (τέλη 16ου-αρχές 17ουαι.), που αρχικά λειτουργούσε ως μοναστήρι. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με ξυλόγλυπτο τέμπλο, στην οποία βαφτίστηκε ο ήρωας Γ.Καραϊσκάκης, ο νεομάρτυρας Κων/νος (προστάτης του χωριού και τόπος μαρτυρίας του) και όπου επίσης χειροτονήθηκε διάκονος ο Αγ.Σεραφείμ. Κάηκε από τους Τούρκους και ξαναχτίστηκε πριν το 1860. Τα ξύλινα κηροπήγια φυλάσσονται στη Μονή Αγ.Γεωργίου. Πριν το 1930 η εκκλησία είχε χρησιμοποιηθεί ως Δημ.Σχολείο. Ο νεομάρτυρας Κων/νος ήταν μουσουλμάνος πριν γίνει χριστιανός σε ηλικία 20 ετών, γιος μπέη της περιοχής. Επειδή αλλαξοπίστησε, με εντολή του πατέρα του βασανίστηκε και απαγχονίστηκε (θανατώθηκε με κόψιμο της κεφαλής τελικά) το 1610. Γι’ αυτόν γράφτηκε το δημοτικό τραγούδι: «να ‘χε καεί ο πλάτανος/να του ‘πεφταν τα φύλλα/που κρέμασαν το μπόι σου/το όμορφο μπεόπουλο».


Ενδιαφέρον για την άφθονη πανίδα είναι το συνιδιόκτητο δάσος του Καππά, έκτασης 2.000 στρμ., με δρύες και πλατάνια. Ο ποταμός Μέγας ή Νέζας (Καππασιώτης), μήκους 3χλμ. εντός της περιοχής Καππά, πηγάζει από το χωριό Αγ.Ακάκιος από τις πηγές Γκουρλίγκα και Καρκατούνα. Στην κεντρική πλατεία δεσπόζει η βρύση με τα 6 μπρούντζινα κανάλια, ένα κομψό αρχιτεκτόνημα, σήμα κατατεθέν του χωριού. Κύρια πηγή είναι η Νιάζος με άφθονο και καθαρό νερό, που συγκεντρώνεται σε μεγάλες υπόγειες κτιστές λιθοσκεπείς δεξαμενές με θόλους, συνδεμένες μεταξύ τους 2μ. κάτω από το έδαφος, άγνωστης χρονολόγησης (πιθανόν ρωμαϊκές). 1.200μ. ΒΔ του οικισμού βρίσκεται η πηγή Βασιλική, στον περιβάλλοντα χώρο της οποίας είναι τοποθετημένοι, κάτω από βαθύσκιωτα πλατάνια, ξύλινοι πάγκοι-χώροι συγκέντρωσης την Καθαρά Δευτέρα και την Πρωτομαγιά. Σώζονται ερείπια του μύλου του Ζωγράφου (λειτουργούσε μέχρι το 1915-6), που είχε αγοράσει από τον Εβραίο Αβραάμ ντε Καμόντο του Ραφαήλ, 400μ. Α του ποταμού Μέγα στην τοποθεσία «Γεναδέικα». Ωραίος χώρος για χαλάρωση είναι το αναψυκτήριο στην έξοδο του χωριού.


Τα παλιά σπίτια του χωριού τα έχτισαν ηπειρώτες μάστοροι και μάστοροι από το Φανάρι, με πελεκητή σκληρή πέτρα. Ν του ναού του Αγ.Νικολάου στο δρόμο Καρδίτσας-Μουζακίου, υπάρχει λιθόκτιστο γεφύρι. Το Δημ.Σχολείο χρονολογείται το 1927-30. Σε αίθουσες του Ιατρείου στεγάζεται η Βιβλιοθήκη. Το κονάκι του τσιφλικά Ζωγράφου, ένα διώροφο οικοδόμημα 300μ. Β του ναού του Αγ.Νικολάου, όπου στεγάζονταν τα γραφεία του Ζωγράφου, είναι κατοικήσιμο ακόμη σήμερα, καθώς διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Στον Καππά υπάρχουν δραστήριοι Σύλλογοι, που ενδιαφέρονται και φροντίζουν για τα δρώμενα στον οικισμό. Ο Μορφωτικός Σύλλογος εκδίδει από το 1984 την εφημερίδα «Νιάζος» του χωριού, με τοπικές ειδήσεις και μαζί με άλλους φορείς διοργανώνει διάφορες εκδηλώσεις. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος που εδρεύει στην Αθήνα, διοργανώνει εκδηλώσεις μόνος του ή σε συνεργασία με άλλους φορείς.